هنر معماری یکی از هنرهای اصیل است که در تاریخ یک کشور ریشه دارد. نمای مشبک ساختمان که در ساخت ساختمان‌های مدرن امروزی کاربرد دارد، از دیرباز موردتوجه بوده، جلوه بصری زیبایی به نمای ساختمان داده و به آن هویت می‌بخشد. توجه به طراحی نمای ساختمان با متدها و مصالح جدید در صنعت ساختمان جایگاه مخصوص خود را تثبیت کرده‌است.
نمای فلزی مشبک نوعی از نمای مشبک است که معمولاً از جنس فلز فولاد است و طرف‌داران بسیاری در طراحی نمای ساختمان دارد. کاربرد نماهای مشبک فلزی با طراحی‌های جدید و مدرن امروزی زیبایی ویژهای به ساختمان‌ها بخشیده و بسیار موردتوجه قرار گرفته است. در ادامه این مطلب از دالفا به بررسی انواع نمای مشبک ساختمان و کاربرد نماهای مشبک می‌پردازیم.
تاریخچه استفاده از نمای مشبک ساختمان
بررسی معماری سنتی ایرانی و وجود سایه‌انداز و سایه‌بان‌ها نشان‌دهنده جایگاه ویژه و منحصربه‌فرد نقوش هندسی در معماری ایرانی است. نمای مشبک علاوه بر بحث زیبایی‌شناختی در گذشته برای شکست نور و کاهش سرعت باد طراحی می‌شده است. نمای مشبک ساختمان با متریال مختلفی قابل اجراست و برای خلق نماهای مختلف و زیبا مناسب است. امروزه طراحی نمای ساختمان‌ها که همان پوسته خارجی بنا است، بیش از بیش موردتوجه قرار گرفته است و پیشرفت تکنولوژی نیز به یاری صنعت ساختمان آمده است.
انواع نماهای مشبک ساختمان
نماهای مشبک ساختمان بسیار گسترده و متنوع هستند. در ادامه به‌اختصار به برخی از آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
1. نمای فلزی مشبک
برای تولید نمای فلزی مشبک از انواع فلزها استفاده می‌شود؛ اما استفاده از فلز فولاد رواج بیشتری دارد و بیشتر موردتوجه است. منطقه آبوهوایی و شرایط اقلیمی فاکتوری مهم در تعیین نوع فلز به کار رفته در نمای مشبک ساختمان است. فلزهایی که در ساخت نمای فلزی مشبک بیشتر به کار می‌روند، عبارتاند از: مس، تیتانیوم، فولاد، آلومینیوم و روی. قابلیت چکش‌خواری و انعطاف‌پذیری فلزات باعث شده که طراحان استفاده از آن‌ها را بیش از سایر متریال مورداستفاده قرار دهند.
از زمان پادشاهی سلجوقیان هنر مشبک‌کاری فلزی رواج داشته است. امروزه استفاده از دستگاه سی‌ان‌سی مشبک‌کردن فلزات را آسان‌تر ساخته است؛ اما بالابودن قیمت تمام شده این طرح‌ها و دوام پایین رنگ در نمای مشبک فلزی می‌تواند فاکتوری منفی برای تشویق به استفاده از این طرح‌های فلزی در طراحی نمای مشبک باشد.
ابتدایی‌ترین ورق‌های فلزی به‌کاررفته در صنعت تولید نمای مشبک ساختمان، ورق گالوانیزه بوده است و بعدها ورق‌های آلومینیومی و فولادی جایگزین آن شدند. امروزه اکثر فلزات در ساخت و اجرای نمای مشبک ساختمان کاربرد دارند. استفاده از فلزات در سیستم سقف‌های فلزی و نمای فلزی مشبک نیز کاربرد ویژهای یافته و فلزات را به یکی از مهم‌ترین متریال ساختمانی تبدیل کرده است.
2. نمای چوبی مشبک
نمای مشبک چوبی یکی از قدیمی‌ترین انواع نمای مشبک ساختمان بوده است. چوب یکی از اولین مصالح در دسترس انسان برای ساختمان‌سازی بوده است. ارسی‌ها یا پنجره‌های مشبک چوبی قدیمی، از نمونه‌های کاربرد چوب در طراحی نمای مشبک در قدیم هستند. امروزه به دلیل پیدایش مصالح مقاوم‌تر نسبت به چوب، استفاده از چوب در ساخت نمای مشبک ساختمان کاهش پیدا کرده است.
3. نمای مشبک ساختمان؛ نمای مشبک با ورق کامپوزیت
ورق کامپوزیت یکی از پرکاربردترین نماهای مشبک فلزی است که از دولایه ورق آلومینیوم که مابین آن‌ها از مواد پلی‌اتیلن پر شده، تشکیل شده است. با استفاده از دستگاه سی‌ان‌سی می‌توان هر طرح مشبکی را بر روی ورق کامپوزیت ایجاد کرده و از آن در طراحی نمای مشبک استفاده کرد. توجه به این نکته خالی از لطف نیست که با مشبک‌کردن ورق‌های کامپوزیت به‌خاطر کم‌شدن حجم زیادی از ورق، استقامت کاهش می‌یابد و از ماندگاری آن کاسته خواهد شد.
4. نمای مشبک با سنگ‌های ساختمانی
با کمک دستگا‌ه‌های واترجت می‌توان انواع طرح‌های مشبک را در سنگ‌های طبیعی ساختمان به‌سهولت ایجاد کرد و به‌عنوان نمای مشبک ساختمان مورداستفاده قرار داد. مقاوم‌بودن سنگ برای استفاده به‌عنوان نمای مشبک فاکتور کلیدی در انتخاب نوع سنگ است. نصب این نوع سنگ‌ها به دلیل نیاز به ابزار و یراق‌آلات خاص، هزینه بالایی دارد. این موضوع استفاده از سنگ‌های ساختمانی برای ایجاد نمای مشبک را محدود ساخته است.
5. نمای مشبک جی اف ار سی
جی اف آر سی نوعی سنگ صنعتی است از ترکیب سنگ‌دانه‌های طبیعی مقاوم و الیاف شیشه و فلز و مواد مختلف تولید شده است. جی اف آر سی مقاومت بالایی در برابر انواع ضربه و شکست دارد و کاستی‌های سایر نماهای مشبک را نیز ندارد. جی اف آر سی یک نمای مشبک ساختمان ایده‌آل است. از مزایای جی اف آر سی می‌توان به مقاومت بالا در برابر یخ‌بندان‌های شدید، نور خورشید، زلزله و حریق اشاره کرد. همچنین ایجاد طرح‌های مشبک در این سنگ‌ها بسیار آسان است.
لازم به ذکر است که نمای مشبک با مواد دیگری همچون شیشه نیز قابل اجراست؛ اما نمای فلزی مشبک به علت استحکام و دوام بالا کاربرد بیشتری دارد. انواع نماهای فلزی به‌کاررفته در سیستم نماهای فلزی عبارتاند از: استرچ متال، پانچ متال، مش‌توری، کامپوزیت آلومینیومی، سه‌بعدی دیجیتال، مشبک فلزی و طرح‌دار.
شرایط انتخاب نوع نمای مشبک ساختمان
بسته به تشخیص مهندس طراح، متریال مناسب برای اجرای نمای فلزی مشبک انتخاب می‌شود. از فاکتورهای تأثیرگذار در انتخاب نوع نمای مشبک ساختمان علاوه بر شرایط آبوهوایی، هزینه تمام شده و روش نصب نما است. اگرچه هر کدام از نماهای فلزی به‌کاررفته مزایا و معایب خاص خود را دارند؛ اما انتخاب روش نصب مناسب به دلیل امکان نیاز به تعمیرات که هزینه‌های زیادی در پی دارد، مهم است.
آب و هوای مناسب برای اجرای نمای فلزی مشبک
نوع فلز به‌کاررفته در نمای فلزی مشبک بسته به شرایط آبوهوایی منطقه باید متفاوت باشد؛ به‌عنوان‌مثال در مناطق شرجی با میزان رطوبت بالا بهترین گزینه فولاد است؛ زیرا استفاده از فلز با مقاومت پایین موجب می‌شود که نما به‌مرور از بین رفته و زیبایی آن تحت‌تاثیر قرار بگیرد. فولاد به دلیل مقاومت بالا سالیان سال بدون پوسیدگی و خوردگی دوام می‌آورد و کمتر آسیب‌پذیر خواهد بود.
کاربرد نمای مشبک
نماهای مشبک به دلایل زیادی در ساختمان‌سازی کاربرد دارند. در زیر به برخی از این موارد اشاره خواهیم کرد.
- وجود نور کافی در فضای داخلی ساختمان
- کاهش شدت نور آفتاب و گرما
- امکان تماشای فضای بیرون
- محرمیت فضای درونی
- زیباسازی نمای بیرونی ساختمان
- تهویه‌مطبوع و فراهم‌ساختن هوای تازه
- انتقال گرما و خنک‌شدن فضای داخلی
شکل و فرم ساختاری نمای مشبک ساختمان
شکل و فرم ساختاری نماهای مشبک به حالت‌های قوس‌دار، مربع، مستطیل، بیضی، دایره و… است و هم از نظر کاربردی و هم ازنقطه‌نظر زیبایی‌شناختی اهمیت دارد. همچنین باتوجه‌به ارگونومی و کارکرد، ابعاد آن‌ها متفاوت خواهد بود.
مزایای استفاده از نمای فلزی مشبک
استفاده از نمای فلزی مشبک مزایای بسیاری دارد که ادامه به برخی از آن‌ها به‌اختصار خواهیم پرداخت.
- مقاومت بالا در برابر عوامل محیطی مانند شرایط آبوهوایی
- عمر و ماندگاری نسبتا طولانی
- مقاومت در برابر حریق
- زیبایی و شیک‌بودن
جمع‌بندی
یکی از پرکاربردترین نماها در ساختمان‌سازی نمای مشبک ساختمان است. بتن، شیشه و فلز از جمله متریال مورداستفاده در ساخت این نماها هستند که در این میان نمای فلزی مشبک از بقیه محبوب‌تر است. انواع نماهای فلزی مرسوم عبارتاند از: نمای مشبک فلزی، استرچ متال، پانچ متال، مش توری و کامپوزیت آلومینیومی. امروزه کاربرد نماهای مشبک فلزی در طراحی نمای ساختمان بسیار گسترده شده و مورد استقبال قرار گرفته است.
دالفا یک شرکت معتبر در زمینه طراحی و ساخت نماهای فلزی است و همگام با شرکت‌های معتبر بین‌المللی با کار تحقیقاتی مداوم و نظارت بر فرایند و کیفیت تولید با استفاده از مناسب‌ترین و دقیق‌ترین دستگاه‌ها اقدام به طراحی و تولید انواع مختلفی از پوشش‌های سقفی و نماهای مشبک به همراه کلیه اکسسوری‌ها و فینیشینگ‌های مربوطه در قالب پکیج‌های جامع ساختمانی نموده است. همچنین فروشگاه دالفا در زمینه صنعت، کشاورزی، صنایع فلزی، ساخت قطعات و محصولات فولادی، راه و ساختمان، مصالح ساختمانی و راه‌سازی، قطعات پیش‌ساخته صنعتی، صنایع فلزی، برش‌کاری فلزات و… فعالیت می‌کند.