انواع متریال معماری پایدار
• متریال بومی
از آنجا که ایران داري چهار اقلیم اصـلی اسـت، هـر اقلیم مصالح مربوط به خودش را دارد. بـه عنـوان مثـال در کرانه جنوبی دریاي خزر، مصالح نباتی(درخـت و چـوب) به عنوان مصالح بـومی در نظـر گرفتـه مـی شـود. در کرانـه شمالی خلـیج فـارس و دریـاي عمـان، حصـیر و نخـل و سنگ و گل؛ در نواحی کوهستانی و مرتفع فـلات، سـنگ، گل و چوب و کاهگل؛ در دشـتهاي فـلات مرکـزي، گـل، خشت و آجر و در نواحی شمالی چوب و گالی بـه عنـوان مصالح بومی معرفی می شوند.
• خاک کوبیده شده
خاك مستقیماً از طبیعت برداشت و در همه جا یافـت میشود. فرآوري ندارد و بلافاصله قابل اسـتفاده اسـت. بنابراین کمترین انرژي را از موقع برداشـت تـا مصـرف دارد. خاك بعـد از چـوب کمتـرین ضـریب جـذب حرارتـی را دارد. ایـن مصالح در ساختمان سازي سنتی به صورت ساختمانهـاي گلی، خشتی و آجري کـاربرد دارد.
• خشت خام
خشت خام از خاك بدست میآیـد. فـرآوري خشـت بسیار ساده است. خاك را بـا آب مخلـوط کـرده و آن را رها میکنند تا خوب خیس بخـورد. سـپس بـه آن کـاه اضافه میکنند (براي اینکه خشت تـرك نخـورد) و آن را بسیار لگد میکنند تا خـوب ورز داده شـود. آنگـاه آن را قالب زده و خشت را در آفتاب خشک میکنند. خشـت خام پس از خشک شدن قابل استفاده است.
• آهک
آهک در طبیعت به صورت سنگ یافت مـی شـود و بایـد آن را استخراج کرد. سـنگ آهـک مسـتقیماً قابـل اسـتفاده نیست. سنگ آهک باید پس از اسـتخراج بـه کـوره حمـل شده و پخته شود تا قابل اسـتفاده گـردد. در ایـن صـورت عیناً قابل برگشت به طبیعت نیسـت. از نظر صرف انرژي تا پاي کار برسـد نسـبت به چوب و خاك انـرژي بیشـتري مصـرف مـی کنـد. ولـی فرآوري آن از سیمان به مراتب کوتاهتـر و انـرژي و هزینـه کمتري مصرف میکند.
• چوب
چـوب کمتـرین ضریب جذب حرارتی را در بین مصالح دارد. چوب در پایان عمر بهره وري خود به طبیعت برمی گردد و هـیچ آلودگی به دنبال ندارد.
هدف استفاده از متریال پایدار
کــی از مهمتــرین تفاوتهاي مصـالح بـومی و مصـالح جدیـد در مرحلـه تولید است. تولید مصـالح جدیـد بـا مصـرف انـرژي و آلودگی فراوان همراه است در حـالی کـه اغلـب مصـالح بومی تنها به یک فرآوري ساده اولیه نیازمند مـی باشـند. بسـیاري از مصـالح بـومی از منـابعی تجدیدپـذیر تهیـه میشوند. مصالحی مانند خاك، چوب و حتی مـواد دور ریز مثل کاه، گالی، ساقه برنج کـه بـه شـکل مـؤثري در معماري بومی مورد استفاده قرار میگیرند. با وجود مقاومت و استحکام بالاي مصـالح جدیـد در مقایسه با مصالح بـومی، سـاختمان هـاي امـروزین عمـر دارنـد پایین تـري زیرا از این مصالح به شکل صحیح استفاده نمـی شـود و این ساختمانها مانند گذشته قابل تعمیر نیستند!
نتیجه گیری
استفاده از مصالح بومی هـر منطقه در امر ساختمانسازي موجـب کـاهش خطـرات زیستمحیطی ساختوساز میشود. استفاده از مصـالح جدیـد بدون شناخت و به کارگیري فناوري آن موجب مصـرف بیش از حد انرژي و آلـودگی فـراوان مـی شـود. گرچـه اسـتفاده از ایـن مصـالح بـه دلیـل مقاومـت بـالا، امـري اجتناب ناپذیر به نظر میرسد اما بایستی در حجم کمتر و به شکلی که بیشترین کـارایی را داشـته باشـند صـورت گیرد.